فرض کنید کامپیوتری دارید که هیچ سیستم عاملی بر روی آن نصب نشده است. با نبود سیستم عامل چه اتفاقی میافتد؟ سیستم عامل مهمترین نرم افزاری است که در ابتدا باید بر روی هر سیستمی نصب شود، زیرا تا زمانی که آن نباشد، نرمافزارهای دیگر هم کاربردی نخواهند داشت! در واقع سیستم عامل نقش یک مترجم را در میان کاربر و کامپیوتر (سختافزار) ایفا میکند. به همین خاطر تا زمانی که نصب نشود، هیچ ارتباطی میان کاربر و سختافزار صورت نخواهد گرفت. نه شما حرف آن را متوجه میشوید و نه سیستم درخواستهای شما را.
یونیکس
یونیکس به عنوان یکی از محبوبترین و پرکاربردترین سیستمهای عامل در دنیای کامپیوتر شناخته میشود. واقعیت این است که بدون سیستم عامل، هیچ دستگاه کامپیوتری نمیتواند به درستی کار کند. همانطور که بدون مدیریت مناسب هیچ سازمانی نمیتواند به خوبی کار کند.
سیستم عامل همانند یک مترجم است که بین کاربر و سختافزار (قطعات داخلی کامپیوتر) عمل میکند و اطمینان میدهد که دستورات کاربر به درستی تفسیر و اجرا شوند. به طور مثال وقتی کاربر یک برنامه را اجرا میکند، سیستم عامل مسئول مدیریت منابع سختافزاری است تا برنامه به درستی اجرا شود و با سایر برنامهها تداخل نداشته باشد.
بنابراین در واقعیت سیستم عامل مانند مغز یک کامپیوتر است که بدون آن، کامپیوتر قادر به تفکر و کارکردن به درستی نیست. یونیکس به عنوان “پدر سیستمعاملها” شناخته میشود و به دلیل طراحی قوی، پایداری و امکانات بسیاری که ارائه میدهد جایگاه مهمی در دنیای کامپیوتر دارد. این سیستم عامل به شیوهای ماژولار طراحی شده است که از اجزای کلیدی متعددی از جمله هسته (kernel)، پوسته (shell)، سیستم فایل و مجموعهای از ابزارها و برنامهها تشکیل شده است.
عملکرد سیستم عامل یونیکس
سیستم عامل یونیکس از سه اجزای اصلی تشکیل شده است: هسته، پوسته و برنامههای کاربردی.
هسته (Kernel)
هسته یونیکس در مرکز سیستم عامل قرار دارد و مسئولیتهای اصلی از جمله مدیریت زمان و حافظه، ذخیرهسازی فایل و ارتباطات سیستم را بر عهده دارد. این قسمت از سیستم عامل مستقیماً با سختافزار تعامل دارد و درخواستهای سیستم را اجرا میکند.
پوسته (Shell)
پوسته به عنوان یک واسطه بین کاربر و هسته عمل میکند. وقتی کاربر وارد سیستم میشود، نرمافزار لاگین ابتدا نام کاربری و رمز عبور را بررسی میکند و سپس پوسته را راهاندازی میکند. پوسته معمولاً یک واسط خط فرمان (CLI) است که دستورات تایپ شده توسط کاربر را درک کرده و اجرا میکند. این همچنین مسئولیت مدیریت دستورات و نمایش نتایج را بر عهده دارد.
برنامههای کاربردی
برنامههای کاربردی نیز بخش مهمی از سیستم عامل یونیکس را تشکیل میدهند. این برنامهها میتوانند شامل ابزارها و برنامههای مختلفی باشند که کاربران برای انجام وظایف خود نیاز دارند. به عنوان مثال برنامههای ویرایش متن، مرورگر اینترنت، ابزارهای مدیریت فایل و غیره.
تاریخچه پوسته دستوراتی که توسط کاربر تایپ شدهاند را ذخیره میکند تا کاربر بتواند به آنها مراجعه کند و در صورت لزوم آنها را مجدداً اجرا کند. این ویژگی میتواند به کاربر کمک کند تا دستورات پیچیده را به راحتی تکرار کند یا از دستورات قبلی خود استفاده کند.
برای دسترسی به تاریخچه در بسیاری از پوستهها، کافی است که دستوری مانند “history” را تایپ کنید. این دستور لیستی از دستوراتی که توسط کاربر قبلاً تایپ شدهاند را نمایش میدهد. سپس با استفاده از کلیدهای مکاننما (معمولاً کلیدهای پیکان بالا و پایین) میتوانید به صورت پیمایشی بین دستورات مختلف حرکت کنید و دستور مورد نظر خود را انتخاب کنید.